K'khanpughi no a tüi-pyan nah khaw-tüi cuh ng'ü-ng'tak neh kä tung-mang vai

K'khanpughi no a tüi-pyan nah khaw-tüi cuh ng'ü-ng'tak neh kä tung-mang, kä bi loh vai ciah Papashangpughang no pyein ci. A cun nah mi bi loh gui no k'chang gui ah k'khan nah k'ka-lu na gui neh ei-awk nak gui (exploitation) lam täng ah kya hlak ci. Khaw tüi (nature) ah khan ah I kä hlui-tä neh mi ghün om ah kya ung, k'chang gui ah k'khan ah phih (slaves) ciah phan-ah k'chang vai hlü ah mi om lo na gui khai ah kyak ci ciah pyein ci.

(Mik mi no kä mi hmih en vai cuh I ang ci ung, khanpughi no a tüi pyan gui lah khaw tüi ah mong lam cuh I lah hok cha ah thuuk khai ah ng'ngaih tüh vai kä hmat ci noh k'chang gui ah bä-ng'mang nak, k'chang gui ah khoh tang gui(richness of people) ah mong I la hok cha ah ah ng'ngaih-tüh vai ah ma mong kä hmat ci gui ah kyak ci ciah pyein ci.)

          Cun kon ung, Papashangpughang no mi om nak ah mi khaw-m'dek  mi pyan-tham ba vai hlü ciah mong cuh pyein ciah kyak ci. Genesis ng'thu-k'theng ung k'khanpughi no k'chang cuh Eden U-yin ung m'om neh a cun ung ng'geit-ko neh a m'htei vai ah, a bi vai ah ma mong a peit ah kyak ci ciah Papashangpugang Francis no na m'thei m'cä gui ci.

          Shin ah Covid-19 lei mi phlän hlot vai phäh ah tumat no tumat mi m'htei tu neh, mi ng'gung tu vai hlü ciah kyak ci. A ghüi-ng'vai gui ni, go-pyan ci gui ni, gein-vai yai ca ci gui m'htei  neh gung-tot tu ci gui ah k'chang gui cun phih ng'lung na neh mi gung tu gui vai hlü ci ciah pyein ci. A ghüi-ng'vai gui I ah kä hlui-tä ah m'lung ngaih gui ni, ghawi gui düt ah m'lung ngaih gui ni a cun ah a ghüi ng'vai gui cuh kä nik ci i ah kä mong ci gui ciah m' lung ngaih gui kä tha vai ciah na m'cä m'äh gui ciah kyak ci.   

          K'chang ah han ghün om yah ung, mi paw k'chang mi m'htei cuh ghui U-pa-htei ah kyak ci, a cun noh ng'ngaih -u nak lah gai-gong nak na pe gui ciah kyak ci. K'chang gui no kä mi hlui tä tu ah k'chang gui ni, gung tu vai hlü ciah k'chang gui ni, go-pyam ciah k'chang gui mi m'htei tu cuh mik mi Christian gui ah ghün om nak ah kyak ci,  a cun gui cuh mi khoh-tang ah phih kyak ci. Cun kon ung kyüm-be hleh k'chang ah mi hang ghün om nak ah phih kyak ci ciah pyein ci.

          Cun ung ka no, mi om nak ah mi im yop ghom ah kyak ciah mi khawm'dek lah k'khanpughi ah tüi-pyan gui a van cuh phih mi m'htei vai hlü ciah kyak ci ciah pyein ci. K'khanpughi ah a tüi-pyan gui tuuk hleih mi ng'ngaih tuh neh khaw-tüi mi m'htei htei vai ah mi m'lung mi m'hlat neh mi m'lung mi pyan vai hlü caih kyak ci ciah pyein ci.

          Mi paw k'chang gui ung phih kyai, khaw-tüi mong lam ung phih kyai tuuk hleih mi ng'ngaih tuh ah kya ung a cun gui ah bä-khäk nak ah tah däm daa tu ba ciah a ni bä nak gui cuh shui shem neh mi hu hing ciah kyak ci ciah pyein ci. K'khanpughi no a pyan ah ak'tük ah bä-khäk nak gui (intrinsic value) cuh mi hu mhat hing ciah kyak ci ciah pyein ci.

          Khaw tü ah mong a tuuk ah kä mi ng'ngaih tüh thei ah kya ung, mi paw k'chang gui ung om ciah kyom-tang nak gui cuh kä mi huh hing khai ah kyak ci.Tui nu gui ni, khawm'dek ni, k'khan tui mo pi ah mong gui thuuk hleih mi ng'ngaih tuh  no k'khanpughi lah a tui pyan gui a van  cuh kyum päng neh ät hlak ciah kik ci ciah pyein ci.

          Tuuk hleh mi ng'ngaih tüh vai lah mi m'thei vai cun no mik mi k'chang  gui k'khangpughi ah tüi pyan gui on ng'ching-khong hleih, ng'hlawi ng'hlak hleh mi om vai ah lam na k'hmuh m'shüm gui ciah kyak ci. K'khanpughi ah tüpyan gui on a ng'hlawi ah ng'ching-khong hleih mi ghün om noh mik mi k'chang gui mi om nak ah mi im ghom ah kyak ciah mi khawm'dek mi ghuin vail lah mi hun, ghün-khaw lah ng'ngaih-u nak gui mi ghung khai ah na om kya-hlak gui ciah kyak ci ciah pyein ci.

          K'khanpughi no a na peit gui ah khoh-tang gui cuh mi ng'shon mi hta-na gui no a mi tung-mang tu vai ah phäh ah mik mi gui no mi m'htei vai hlü ci caih pyein ci. I ah kya hleih ci ung mi om nak ah mi khaw m'dek ung om ciah khoh-tang gui kami m'htei ah kya ung ngawi ah a ng'däh hleih, pung pyah hleih mi tung mang vai kä om lo ba khai ah kyak ci.

           A k'du-k'khaih pi gui ah mi paw-k'chang gui lah mi nu ah kyak ca mi khawm'dek no thü-hlei neh, mi m'di m'dap gui ah phäh ah mi ng'ngaih mi m'thong neh mi bi loh vai ah pyein lok gui ciah kyak ci. A cun cuh I ang ci ung, k'khangpughi no a tüi-pyan gui lah khaw-m'dek mi m'htei vai, m'di k'hmaih neh mi bi loh  gui ah ma lam gui mi m'thong vai, mi m'lung ngaih gui mi m'thong m'hlat vai ah na pyein lo na gui ciah kyak ci ciah Papashangpughang no na m'thei m'cä gui ci.

https://www.rvasia.org/pope-francis-renews-warning-against-exploitation-nature